Demontage van een unieke plafond

Hergebruikte materialen en hoeveelheden

Door Rotor DC gerecupereerde elementen:
- Verlaagde plafonds (diverse types): 2500 m²
- Vloer- en muurbekleding in graniet: 66 t
- Daarnaast ook nog 138 binnendeuren, meubilair en andere afwerkingselementen.

Het project

Deze materialen werden verwijderd tijdens de afbraak van de hoofdzetel van BNP Paribas Fortis, in de buurt van het Brusselse Centraal Station. De operatie had betrekking op 40 000 m² van de 95 000 m² kantooroppervlakte en verliep in drie fasen, van november 2014 tot november 2015.

De afwerkingen van de kantoren, gebouwd in de jaren 1950 en 1970, zijn het werk van de bekende Belgische designer Jules Wabbes (1919–1974). Hij ontwierp ook andere grote projecten, zoals het interieur van de vliegtuigen van Sabena of het Foncolin (Fond Colonial des Invalidités) in Brussel, en wordt beschouwd als een van de meest getalenteerde Belgische interieurarchitecten ooit. BNP Paribas Fortis was zich bewust van de hoge erfgoedwaarde van de elementen in het gebouw en zag deze niet graag verloren gaan. Daarom werkte de bank samen met de organisatie Docomomo, die gespecialiseerd is in het behoud van elementen van het moderne architecturale erfgoed in Brussel, om een oplossing te zoeken. In dit kader hebben zij contact opgenomen met Rotor om deze kwaliteitsmaterialen een tweede leven te geven.


Voordat de materialen werden verwijderd, stelde Rotor een gedetailleerde inventaris op, waarin elk element dat mogelijk kon worden hergebruikt werd opgenomen. In totaal hebben een vijftiental mensen dagelijks op de werf gewerkt, naast de arbeiders van afbraakbedrijf De Meuter die meewerkten bij de demontage van bepaalde elementen (met name muurbekleding in graniet). Tijdens de werf waren er ook vijf stagiairs aanwezig in het kader van een opleiding tot valorist/afbraakwerker van de “Mission Locale pour l'Emploi de Saint-Josse-ten-Noode”.


Van het bestaande gebouw bleef alleen de kofferzaal in de kelderverdieping bewaard. In de andere delen werd vóór de eindafbraak meer dan 230 ton afwerkingsmaterialen verwijderd. In totaal werden bij deze operatie zo’n 2500 m² verlaagde plafonds van verschillende types, 66 ton muurbekleding in graniet van de directieverdiepingen, 138 deuren en talloze andere elementen die de identiteit van het gebouw bepaalden gerecupereerd en hergebruikt.


Dit alles kwam terecht in de hergebruikketens, waarbij de voorkeur uitging naar hergebruik ter plaatse: bepaalde elementen, zoals het meubilair en de afwerkingen van de cafetaria, ontworpen door Christophe Gevers in de jaren 1970, zullen in het nieuwe project worden verwerkt. Andere materialen werden overgebracht naar de collecties van de bank. Nog andere elementen gingen in de eerste plaats naar projecten voor openbare inrichtingen of naar musea. Tot slot werden de loten doorverkocht in het kader van privéprojecten. Uiteindelijk werd 14% (in massa) van de materialen ter plaatse gerecupereerd en verwerkt in het nieuwe project, werd 3% afgeleid naar openbare inrichtingen of musea en werd 83% door Rotor in stock genomen voor doorverkoop aan particulieren. De materialen die opnieuw zijn verwerkt, zijn met name een metalen plafond met lamellen in de nieuwe gemeentelijke Nederlandstalige bibliotheek van Sint-Pieters-Woluwe, verlaagde plafonds in multiplex in een ijssalon op de Brusselse Baksteenkaai en een verguld verlaagd plafond in een apotheek in Schaarbeek.


Door haar complexiteit en omvang is deze verwijderingsoperatie ongetwijfeld een van de meest ambitieuze van de jongste decennia in België.