Urban mining in zijn meest elementaire vorm

Het project

Wanneer men spreekt over 'urban mining' denkt men vaak aan de ontginning van bouwmaterialen uit oude afgedankte gebouwen. Maar in Diest lijkt men deze definitie toch net een tikkeltje letterlijker te nemen: sinds november wordt er op de Langeberg weer tijdelijk ijzerzandsteen ontgonnen ten gevolge van een wegverbreding. De Diestiaanse ijzerzandsteen is een zanderige ijzerhoudende natuursteen waar er vandaag geen actieve groeves meer van bestaan. De laatste groeve sloot zijn deuren in 1950 en sindsdien rust de voorraad ijzerzandsteen enkel nog op afbraakwerken of graafwerken zoals die op de lange berg.

Met graafmachines worden enorme brokken ijzerzandsteen (soms tot 8 ton) geschraapt uit de heuvelwand van de lange berg. Deze grove blokken ijzerzandsteen worden vervolgens lokaal versneden en bewerkt tot bouwstenen bij een lokale handelaar en bewerker van natuursteen; Das Natuursteen. Ze worden nadien hoofdzakelijk toegepast in de renovatie van monumenten. Zo werd bij werken aan de Sint-Catharinakerk te Kortrijk-Dutsel bijvoorbeeld elke te vervangen bouwsteen van de kerk eerst opgemeten en gedocumenteerd, zodat de nieuwe steen vervolgens op maat versneden kon worden en gekapt naar de originele beitelsporen.

Elke lot ijzerzandsteen vandaag te vinden bij het bedrijf is het resultaat van een gelijkaardige ontginning als die op de Langeberg. Het valt vaak voor dat een aannemer Das Natuursteen opbelt wanneer men bij funderingswerken stoot op een laag ijzerzandsteen.

In het hageland is de ijzerzandsteen omnipresent en komt hij voornamelijk voor in historische bouwwerken zoals kerken. Daarnaast is de ijzerzandsteen ook aan te treffen als kassei of als een goedkopere ‘bouwsteen’, de grauwe schol (zie bijgevoegde foto). Deze laatste variant is veelvoorkomend en goed verkrijgbaar maar vaak veel te onregelmatig om dienst te doen als een geometrische bouwsteen en commercieel interessant te zijn. Her en der in het hageland kan men deze schol toch aantreffen als goedkope bouwsteen voor zijgevels en schuren.